TTK'daki iş kazasına ilişkin bilirkişi raporu

Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği (TMMOB) Maden Mühendisleri Odası Yönetim Kurulu Başkanı Mehmet Torun, Türkiye Taşkömürü Kurumu (TTK) maden ocağında metan gazı püskürmesi sonucu 8 kişinin öldüğü iş kazası nedeniyle hazırlanan bilirkişi raporuna ilişkin, "Maden ocağında 3-4 Ocak'ta yapılan sondaj, 25 metreye ulaşsaydı bu kaza önlenebilirdi" dedi.

Torun, AA muhabirine yaptığı açıklamada, bilirkişi raporunda kendilerinin daha önce aktardığı gibi sondajların yetersiz kaldığının ifade edildiğini söyledi.

Gelişmiş ülkelerin yer üstünde ve altında sondaj yaparak metan gazını boşaltabildiğini, elde edilen gazı enerjide kullandığına dikkati çeken Torun, "Gazı boşaltıp enerjide kullanamıyorsanız yapmanız gereken, bunu en az 25 metre uzunluğunda sondajlar yaparak kontrollü boşaltmaktır. Düdüklü tencere kaynadığında üzerinden havayı boşaltmazsanız patlar. Galeride de basınçlı metan gazını 25 metreden fazla yaklaşmadan sondaj yaparak boşaltmazsanız degaj meydana gelir" diye konuştu.

Torun, söz konusu maden ocağında sondajın 25 metreden daha kısa yapıldığını öne sürerek, şunları kaydetti:

"Maden ocağında 3-4 Ocak'ta yapılan sondaj, 25 metreye ulaşsaydı bu kaza önlenebilirdi çünkü iş kazasının meydana geldiği 7 Ocak'a kadar 25 metre galeri ilerlemesi yapmak mümkün değil. 7 metre sondaj yaparsanız, o mesafeyi 3 günde alabilirsiniz. Dolayısıyla usulüne uygun sondaj yapmak gerekiyor. Kömürlü zonlarda metan degajı (püskürme) olması yüksek. Daha hassas davranmak gerekiyor. Bunlar da herkes tarafından biliniyor."

İş kazasıyla ilgili sistem sorunlarının öne çıkarılması gerektiğini savunan Torun, "Asıl sorgulanması gereken kişisel eksiklikler değil, taşeronlaşmadır. Maden mühendisinin tecrübesizliği, sondörün eksiklikleri tartışılabilir ama işin asli nedeni değildir. Tabii eksiklik varsa onun da üzerine gitmek gerekebilir ancak önemli olan sistemsel sorunları algılayabilmektir" ifadesini kullandı.

-Bilirkişi raporundaki sondaj verileri-

Bülent Ecevit Üniversitesi (BEÜ) Maden Mühendisliği Bölümü'nden Prof. Dr. Nuri Ali Akçin, Elektrik ve Elektronik Bölümü'nden Araştırma Görevlisi Rukiye Uzun ile 3 maden mühendisinin yer aldığı bilirkişi heyetinin Zonguldak Cumhuriyet Başsavcılığına sunduğu 50 sayfalık raporda, 7 Ocak'ta yaşanan iş kazası öncesi 3 Ocak ve 4 Ocak'ta birer sondaj yapıldığı belirtildi.

Raporda 3 Ocak'taki sondajın 6-7 metrede kömür-şist formasyonlarını kestiği ve 8,5 metrede sıkışma nedeniyle bırakıldığı kaydedilerek, şunlar bildirildi:

"4 Ocak'ta aynı yerde sondaj delinmiştir. Bu sondaj da 6-7 metre arasında kömür-şist kesmiş ve 20 metrede daha fazla ilerleme yapılmadığı ve formasyonların göçük yapması nedeniyle delme işlemine son verilmiştir. Her iki sondajla ilgili föylerde gaz geliriyle ilgili herhangi bir olumsuzlukla karşılaşılmadığı beyan edilmiştir. Her iki sondajda da gaz geliri olmaması ön plana çıkarılarak galeri sürme çalışmalarına devam edilmiş, delik delinerek kısmi bir patlatma yapılmış. Burada herhangi bir degaj tehlikesi algısı olmamıştır. Bu yanlış algılama, olayın meydana gelmesinde başlıca etkendir. Bu durum ilgililerin, degaj olayındaki emareleri algılayacak, değerlendirecek ve ona göre çalışmaları yönlendirecek birikimleri, eğitimleri ve tecrübelerinin olmadığını göstermektedir."

Galerinin degaj zonunda olduğunun bilindiğine işaret edilen raporda, "Kömür damarları geçilirken yapılması gereken en az 3 pilot sondajın yerine getirilmediği tespit edilmiştir. Degaj olasılığı algılanamadığı, sondajdaki verileri iyi irdelenemediği için galerideki ilerleme çalışmaları rutin şekilde devam etmiştir" ifadesi yer aldı.

TTK Kozlu Müessese Müdürlüğüne bağlı maden ocağında, 7 Ocak'ta özel firmanın galeri açma işini yürüttüğü eksi 630 kodunda ani metan gazı püskürmesi sonucu yaşamını yitiren 5 işçinin cesedine ulaşılmış, göçük altında kalan 3 madenciden 2'sinin cesedi 11 Ocak'ta, diğerininki ise 12 Ocak'ta çıkarılmıştı.

Olayın ardından TMMOB Maden Mühendisleri Odasınca, ocakta yeterli degaj sondajının yapılmadığı iddia edilmişti.

Muhabir: Erdinç Aksoy